Głównym zarzutem, który pojawia się nadal w prasie, jest podniesienie przez koncerny paliwowe marż rafineryjnych, które mają mieć bezpośrednie przełożenie na ceny paliw oraz zysk koncernów paliwowych. Opracowany przez UOKiK szczegółowy raport w tej sprawie wyjaśnia mechanizmy, jakie zaszły na europejskim rynku paliw. To one w pierwszej kolejności mają być przyczyną widocznych cen na stacjach paliw.
Sytuacja na rynku paliw w Polsce i w Europie
Jak możemy przeczytać, na rynku paliw w Europie doszło do szeregu zmian, które w obecnej sytuacji mogą mieć przełożenie na ceny za litr benzyny, czy oleju napędowego. UOKiK podaje kilka przykładów, jako próbę nakreślenia aktualnej sytuacji na Starym Kontynencie:
- sankcje nałożone na Federację Rosyjską, która jest znaczącym eksporterem gotowego paliwa oraz ropy naftowej na teren Europy;
- spadek wydajności rafinerii w Europie oraz zamknięcie części z nich przez politykę odchodzenia od paliw kopalnych w Unii Europejskiej;
- zmniejszenie eksportu paliw na rynek międzynarodowy przez Chiny;
- wzrost ceny za baryłkę ropy na rynkach międzynarodowych oraz niekorzystne zmiany w relacji kursu amerykańskiego dolara do polskiej złotówki.
Czy ceny paliw w Polsce są skutkiem monopolu?
Drugim najważniejszym podejrzeniem ze strony sceptyków, którzy uważają, że paliwo może być tańsze, ale celowo jego cena jest sztucznie zawyżana, jest wykorzystywanie przez koncern w Polsce swojej dominującej pozycji na rynku, co może mieć znamiona monopolu i dyktowania cen. Ten aspekt również został zbadany przez UOKiK i z opracowanego raportu wiemy, że ustalenie wysokich cen przez podmiot dominujący na rynku jest dozwolone w świetle prawa antymonopolowego. Przykładem na potwierdzenie tej opinii ma być między innymi wyrok Sądu Najwyższego w 2003 roku w podobnej sprawie, która dotyczyła wątpliwości co do poziomu cen paliw w Polsce.
Jakie są przyczyny cen paliw w Polsce?
W prezentowanym przez UOKiK raporcie wnioski dotyczące wysokich cen paliw w Polsce można sprowadzić do kilku wątków. Po pierwsze wycena wynika z czynników wykraczających poza rynki krajowe. Po drugie brakuje skutecznych narzędzi, żeby wymusić obniżkę cen paliw na koncernie przez krajowe urzędy antymonopolowe. Jedynie polityka gospodarcza w formie między innymi obniżania podatków, jest tutaj sugerowaną drogą postępowania.